Ο κολπικός τοκετός μετά από καισαρική τομή είναι μία πραγματικότητα της σύγχρονης μαιευτικής και θα πρέπει να προσφέρεται ως επιλογή σε όλες εκείνες τις επίτοκες που πληρούν τις απαραίτητες προϋποθέσεις. Δηλαδή:
- Η προηγούμενη καισαρική τομή να είναι χαμηλή εγκάρσια
- Η μήτρα να μην έχει ουλές από προηγούμενα χειρουργεία (π.χ. ινομυωματεκτομές) ή ανατομικές ανωμαλίες.
- Να μην συνυπάρχει σοβαρή παθολογία της εγκυμοσύνης
- Το έμβρυο να έχει κεφαλική προβολή και κανονικό βάρος
- Να μην είναι αυξημένος ο δείκτης μάζας σώματος (>30)
- Να μην εξακολουθεί να υφίσταται ο λόγος διενέργειας της προηγούμενης καισαρικής τομής.
Ένα συνηθισμένο επιχείρημα εναντίον της προσπάθειας επίτευξης κολπικού τοκετού μετά από καισαρική τομή (tolac), αποτελεί το ενδεχόμενο ρήξης της μήτρας. Με τον όρο αυτό, εννοούμε την διάνοιξη του τοιχώματος της μήτρας, συνήθως στο σημείο που είχε γίνει η τομή της καισαρικής.
Στην πραγματικότητα, η πιθανότητα να συμβεί αυτό με βάση τα παγκόσμια βιβλιογραφικά δεδομένα κυμαίνεται από 0,5 έως 1,5%. Ο εν λόγω κίνδυνος αυξάνεται σε περιπτώσεις που οι πρακτικές που χρησιμοποιούνται κατα τη διάρκεια του τοκετού είναι “επιθετικές” π.χ. η χρήση ωκυτοκίνης. Επιπλέον, η ρήξη της μήτρας είναι δυνατός να συμβεί σε οποιοδήποτε τοκετό π.χ. σε πρωτότοκο η οποία υποβάλλεται σε πρόκληση τοκετού. Με άλλα λόγια, μιλάμε για μια επιπλοκή της μαιευτικής που μπορεί να συμβεί στα ποσοστά που αναφέραμε και τα οποία μονάχα αποτρεπτικά δεν είναι. Για παράδειγμα, αποκόλληση πλακούντα ή η πρόπτωση ομφάλιου λώρου, που επίσης αποτελούν σοβαρές επιπλοκές, απαντώνται στατιστικώς σε παρόμοια ποσοστά με τη ρήξη της μήτρας.
Εξάλλου, σε μια ανεπίπλεκτη κύηση, το ποσοστό επιτυχίας ενός VBAC φτάνει το 70-75%. Όταν δε η επίτοκος εκτός από καισαρική τομή, έχει στο ιστορικό της και φυσιολογικό τοκετό, το ποσοστό επιτυχίας φτάνει το 90%!
Είναι ιδιαιτέρως σημαντικό να τονίσουμε, ότι η επιτυχής έκβαση ενός TOLAC (trial of labor after cesarean) βασίζεται στις μαιευτικές πρακτικές που εφαρμόζονται και που συμπίπτουν σχεδόν με αυτές του φυσικού τοκετού. Δηλαδή:
- Η έναρξη του φυσικού τοκετού θα πρέπει να είναι αυθόρμητη, ενώ η χρήση ωκυτοκίνης ή προσταγλανδίνων δεν συνίσταται.
- Οι ιατρογενείς παρεμβάσεις θα πρέπει να ελαχιστοποιούνται, παρόλου που ο μαιευτήρας και η μαία οφείλουν να βρίσκονται συνεχώς δίπλα στην επίτοκο καθ’ όλη τη διάρκεια του τοκετού
Στο σημείο αυτό, αξίζει να τονιστεί, πως η διάρκεια της εγκυμοσύνης μπορεί να φτάσει και τις 42 εβδομάδες ακόμη, και πως αντίθετα με αυτό που συμβαίνει συχνά στην ελληνική πραγματικότητα, δεν δικαιούμαστε να προκαλούμε φαρμακευτικό τοκετό πριν τις 42 εβδομάδες σε επίτοκο που δεν παρουσιάζει παθολογία κυήσεως.
Αυτό ισχύει και για το VBAC, με την μικρή διαφορά ότι εδώ αν όντως χρειαστεί να προκαλέσουμε τοκετό, χρησιμοποιούμε φυσικούς τρόπους (π.χ. αποκόλληση υμένων) και όχι ωκυτοκίνη ή προσταγλανδίνες όπως κάνουμε σε ένα τοκετό μη VBAC.
Θα πρέπει ακόμη, να υπάρχει καρδιοτοκογραφική παρακολούθηση, χωρίς αυτό να σημαίνει ακινητοποίηση της επιτόκου. Ίσα ίσα που η ελευθερία κινήσεων, οι ασκήσεις, τα βαθιά καθίσματα βοηθούν στην εξέλιξη του τοκετού.
Οι πιθανές επιπλοκές του VBAC είναι η ανάγκη διενέργειας επείγουσας καισαρικής τομής (μη εξέλιξη τοκετού, δυσφορία εμβρύου, υποψία ρήξη της μήτρας, κτλ). Ο κίνδυνος για κάτι τέτοιο είναι ελαφρώς πιο αυξημένος σε σχέση με αυτόν που διατρέχει μια πρωτότοκη που γεννάει φυσιολογικά. Για το λόγο αυτό, το TOLAC είναι σωστό να λαμβάνει χώρα σε οργανωμένο μαιευτήριο, όπου η παρακολούθηση μητέρας – παιδιού είναι συνεχής και η αντιμετώπιση τυχόν προβλημάτων άμεση.